Là một ví dụ tuyệt đẹp, liên tục gây ngạc nhiên cho thể loại hoạt hình chủ yếu được vẽ tay trong thời đại hoàng kim của đồ họa vi tính, một sản phẩm không đắt đỏ mà tinh tế của châu Âu trong thời đại của các hãng phim qua loa đại khái, thậm chí là một cuộc đấu tranh tinh thần để bảo vệ sách và niềm đam mê đọc sách khi sách điện tử đang tràn ngập thế gian, “Kells” đứng lên chống lại trào lưu đó bằng mọi cách có thể.
Đáng nhẽ bộ phim tâm huyết xuất phát từ một dự án khi còn học hồi đại học của đạo diễn người Ireland Tomm Moore đã vượt mặt “Ponyo” của Hayao Miyazaki để trở thành một trong năm đề cử Oscar cho hạng mục Phim hoạt hình xuất sắc nhất này đã có thể thắng giải, nếu trong một năm không có “Up” của Pixar. Hóa ra câu chuyện về một cậu bé và một quyển sách lại kỳ diệu đến thế.
Quyển sách ở đây là sách Kells, được viết tay và có trang trí minh họa vào khoảng 800 năm sau Công nguyên. Những chuyện kể của sách về bốn bản phúc âm đã được trang trí và minh họa (một phần do các nhà sư ở tu viện Kells tạo ra) khéo léo đến mức sách được cả thế giới công nhận là một trong những kho tàng quốc gia của Ireland.
“The Secret of Kells”, do Nora Twomey đồng đạo diễn, là một câu chuyện ngụ ngôn kể về quá trình hoàn chỉnh quyển sách này, gồm người quản tu viện Abbot Cellach (Brendan Gleeson lồng tiếng), Huynh trưởng Aidan kiêm bậc thầy ánh sáng (Mick Lally lồng tiếng), và cậu bé 12 tuổi Brendan (Evan McGuire lồng tiếng), “cậu bé với những câu hỏi lớn, sự quyết tâm và kiên cường của cậu đã cứu vãn tình thế – với chút ít giúp đỡ từ vài người bạn trong rừng."
Nhưng dù cốt truyện (do đạo diễn Moore viết) và kịch bản chi tiết (do Fabrice Ziolkowski viết) về “Kell” khá tươi sáng, bản thân câu chuyện chỉ là một phần tạo nên thành công của phim. Thành công này phải kể đến và cũng là một ví dụ cho sức mạnh của trí tưởng tượng, một sản phẩm chứng tỏ rằng đôi tay có thể biến bất cứ thứ gì trong tưởng tượng thành hiện thực.
Chẳng ngạc nhiên gì khi cốt lõi của phim chính là phong cách hình ảnh tuyệt diệu, không chỉ chịu ảnh hưởng mạnh của phong cách Celtic mà còn là một bản gợi lại huy hoàng các tác phẩm mỹ thuật phi thực của những thập kỷ đã qua, thể loại của những hình ảnh màu sắc sinh động và sáng tạo thường bị giới hạn chỉ xuất hiện trong những phim hoạt hình ngắn.
Một thứ khác cũng vượt ra khỏi những rào cản chính là tinh thần của bộ phim, đã dành chỗ cho nhiều hướng tiếp cận. Sự tinh nhạy nằm ở bản chất tươi sáng, thậm chí bông đùa của phim – Brendan rượt theo một chú ngỗng, hóa ra không phải để giết thịt mà để vặt lông làm viết – và có chút hài hước nhẹ nhàng bổ trợ cho cảm nghiệm xem phim.
Nhưng bản chất dễ thương này cũng đi kèm với sự hiện diện của cái ác, cả cái ác có thật của bọn xâm lược Bắc Âu, có vẻ giống phiên bản hoạt hình về những tên man di trong phim “Alexander Nevsky” của Eisenstein, và một lực lượng hắc ám độc ác bí ẩn trú trong những vùng sâu thẳm tối tăm của khu rừng.
Vì ông xem khu rừng là nơi đen tối và đáng sợ, Abbot bảo thủ, nghiêm nghị trong “Kells” đã tuyên bố rằng cậu nhóc Brendan không được ra khỏi những bức tường cao to mà ông đã xây xung quanh thánh đường để với hy vọng những bức tường đó sẽ ngăn cản bọn xâm lược.
Tất cả thay đổi khi Huynh trưởng Aidan, một bậc thầy ánh sáng giỏi đến mức “có thể chuyển bóng tối thành ánh sáng”, mang một quyển sách đến vùng Kells và bắt đầu minh họa về đảo Iona trước khi goặc xâm lược Bắc Âu buộc anh phải lẩn trốn.
Bị việc sáng tạo nghệ thuật hấp dẫn lạ kỳ, Brendan vượt qua nỗi sợ và luật lệ nghiêm khắc của Abbot để vào rừng tìm quả mọng Huynh trưởng Aidan cần để làm một bảo thảo có màu sắc đặc biệt sống động.
Sâu thẳm trong rừng cây, Brendan gặp gỡ nàng tiên tuyệt vời Aisling (Christen Mooney lồng tiếng), vừa là một cô gái trẻ vừa là sói, dẫn dắt cậu – và cả chúng ta – vào khung cảnh thần tiên của khu rừng, nơi của những niềm vui trần thế nhưng đồng thời cũng là sào huyệt của Crom Crauch, một quái vật huyền thoại khá nổi danh trong truyền thuyết về Kells.
Với cốt truyện gắn chặt vào tất cả những thế giới đó - những người đa thần vui vẻ, tín đồ Thiên chúa giáo và những quái vật hắc ám - “The Secret of Kells” dạy chúng ta những bài học quan trọng theo cách tự nhiên và vui nhộn nhất. Bằng cách nào phim có thể làm được như vậy có lẽ là bí mật lớn hơn cả.
